Ik Stond Laatst voor een Poppenkraam
Sterren: >< >< >< >
Auteur: Lucie Mosterd
Gelezen: 15-03-2023 tot 01-07-2023
Samenvatting:
Als Maria op twaalfjarige leeftijd voor het eerst op de fiets naar de middelbare school vertrekt, zwaait haar moeder Lucie haar weemoedig uit. Haar kleine meisje wordt groot. Tegelijkertijd is ze blij voor Maria, die vol verwachting een nieuwe fase in haar leven begint. Wat Lucie niet weet, is dat Maria die dag al Manou zal ontmoeten, de loverboy die haar leven tot een hel zal maken.
Al snel verandert Maria in een onhandelbare puber. Lucie dringt niet meer tot haar dochter door en komt er maar niet achter wat er met haar aan de hand is. De waarheid gaat dan ook ieder voorstellingsvermogen te boven. Manou heeft Maria gereduceerd tot een willoze pop die alles doet wat hij zegt. Als Maria's betrouwbare knuffelbeer dringt hij binnen in Lucies gezin om vandaaruit de hechte band tussen moeder en dochter te doorbreken. Pas dan zal hij Maria helemaal in zijn macht hebben.
Lang beseft Lucie niet dat ze leeft in een toneelstuk dat Manou regisseert. Wanneer ze stukje bij beetje ontdekt wat er gaande is met haar dochter, dringt tot haar door wat haar rol moet zijn. Ze zal met Manou moeten strijden om het vertrouwen van haar dochter, voor het te laat is.
Lucie Mosterd is de moeder van Maria Mosterd, de schrijfster van de aangrijpende boeken;
'Echte Mannen eten geen Kaas' en 'Bindi'.
Het Vonnis:
Waar zal ik beginnen? Bij het begin!
Natuurlijk heb ik een hele tijd geleden al het boek van dochter Maria Mosterd gelezen. Een goed verhaal, maar wel een boek waarvan ik twijfel of het niet enkel en alleen dat is? Een verhaal... voor aandacht? Een verhaal... voor publiciteit? Een verhaal... de waarheid? Nog steeds twijfel ik, een fantasierijk verhaal of toch de harde realiteit? Met ditzelfde gevoel ben ik ook gestart in dit boek. In mijn hoofd reis ik steeds terug naar het boek van Maria. Wat er in resulteert dat ik de eerste vijftig pagina's echt aan het ploeteren ben om er doorheen te komen. Ik begrijp gewoon niet hoe het zo ver heeft kunnen komen, mits het op de waarheid berust. Waarom lijkt iedereen rondom Maria zowaar nóg naïever, nóg dommer en nóg makkelijker voor te liegen?!
Ik moet het boek echt even wegleggen, om te bedenken wat verstandig is. Door ploeteren, geen informatie opslaan en aan het eind van het boek nog minder geloven van wat op mij overkomt als een onzinnig fantasieverhaal? Of het boek van dochter Maria volledig loslaten, opnieuw beginnen en dit boek zien als een losstaand verhaal van een random moeder? Ik kies voor dat laatste...
Nu is het boek een stuk makkelijker te lezen, ik hoef niet meer te ploeteren. Dat houdt niet direct in dat mijn mening bijgestuurd wordt. Ik vind het nog steeds een zeer ongeloofwaardig verhaal. Hoe kun je als moeder zó ontzettend blind zijn voor hetgeen letterlijk onder jouw dak gebeurd? Waar je met je neus bovenop staat, met jouw dochter die jij het beste kent? Waarom laat je het toe als je onderbewuste de situatie niet vertrouwt? Verbieden zorgt voor verleiding, dat begrijp ik... Maar waarom dan niet alvast professionele hulp inschakelen? Waarom niet alvast meldingen maken bij de politie? Waarom je moederinstinct volledig negeren voor een meisje wat zich niet meer als jouw dochter profileert en haar vriendje die je sowieso al niet vertrouwt?!
Lievelingspersonage: Linoia & Devid
Mooiste scène:
Ik vind dat nu de tijd is gekomen om mijn ouders in te lichten. Ze hebben allang in de gaten dat er iets speelt, maar weten niet wat. Ik vertel in eerste instantie kort aan mijn vader wat ik weet. Ik zwak waar ik kan de gebeurtenissen af, net zoals Maria dat bij mij doet. Hoe zou mijn vader beelden kunnen verdragen van zijn Maria, verkracht door meerdere mannen tegelijk, vernederd en geslagen. Ik kan hem de film niet laten zien. Zijn geknakte zonnebloem. Net als ik hoort hij de waarheid stukje bij beetje, in de hoop dat hij die zo makkelijker verwerken kan. Aan het einde van het gesprek biedt hij me zijn hulp aan, zonder voorwaarden te stellen.
Een paar dagen later, het loopt tegen het einde van het jaar, belt Manou. Nu hij geen contact meer kan krijgen met Maria, probeert hij een alternatieve route. Ik doe alsof ik nog enig vertrouwen in hem ben. Hij is mijn enige ingang om in zijn ondergrondse wereld de informatie rond te laten gaan dat Maria's vader weer in beeld is. Ik vind het belangrijk dat Manou weer in wat voor zaken Rick zit en tot wat hij in staat is.
Na enige tijd belt Manou in paniek op. Thomas neemt in eerste instantie het telefoontje aan. Op afstand hoor ik dat Manou vreselijk tekeer gaat, Ik neem de telefoon over en zeg Manou dat hij zich rustig moet houden tegenover mijn kind. Hij verteld mij geagiteerd dat hij bedreigd is en dat hij dat niet pikt. Ik doe alsof ik niet weet wie hem gebeld heeft. Rick was het niet.
Manou: Ik ga maatregelen nemen!
Lucie: Waarom doe je geen aangifte, Manou?
Dan valt hij stil. Van die stilte maak ik gebruik om hem te zeggen dat hij het uit zijn hoofd moet laten om Maria of een van ons ooit nog lastig te vallen. Ik zeg ook nog dat ik weet wat er speelt - al weet ik nog bijna niets - en dat hij zijn straf niet zal ontlopen. Omdat hij de dagen erna blijft bellen, vraag ik een nieuw telefoonnummer aan.
Het moment dat ik het boek het liefst door de kamer wilde slingeren:
In de volgende weken ben ik druk doende om passende hulp voor Maria te zoeken. Als ik bel met de diverse instanties krijg ik van de telefoniste regelmatig dezelfde vraag: 'Van welke instelling bent u?' Blijkbaar gaan ze er in de hulpverlening van uit dat je als je al Algemeen Beschaafd Nederlands spreekt niet de moeder kunt zijn van een jongere die hulp nodig heeft. Die vooringenomenheid vind ik veelzeggend voor de starre houding die ik in hulpverlenersland regelmatig tegen kom.
Maria en ik hebben via Bureau Jeugdzorg inmiddels een casemanager toegewezen gekregen en met hem bespreek ik de diverse mogelijkheden. We zijn snel uitgepraat. Er is geen passende hulp voor slachtoffers van mensenhandel. Het probleem dat deze meisjes hebben is blijkbaar zo complex dat er niet één passende oplossing geboden kan worden. Als loverboyslachtoffer word je in je gehele ontwikkeling zwaar beschadigd, niet alleen op het seksuele vlak.
Ik bel de politie met de vraag of mijn dochter Manou aan kan geven en of ze dit zonder risico kan doen. Wanneer ik wordt teruggebeld door een agent, sta ik bij de supermarkt, bij de diepvrieskisten. Ik ben ongetwijfeld op zoek naar een bevroren pizza voor de jongens en mij omdat ik weer eens geen puf heb om te koken. Wat deze politiebeambte mij vertelt, doet me versteld staan.
Politiebeambte: U bent ervan op de hoogte dat uw dochter ook strafbare feiten heeft gepleegd? Ik weet niet of het verstandig is om aangifte te doen. Uw dochter zou mogelijk ook veroordeeld kunnen worden.
Lucie: Ja, ze heeft onder dwang meisjes moeten ronselen en drugs en wapens moeten verhandelen. Maar ze heeft toch niet uit vrije wil allerlei misdaden gepleegd.
Politiebeambte: Ze heeft ze gepleegd.
Lucie: Dit meent u toch niet echt hè? Kunnen we geen deal maken, jullie veel informatie over een criminele organisatie in ruil voor vrijspraak van mijn dochter?
Nee, daar kan hij niet aan beginnen. Dat zou neigen naar corruptie. Volkomen verbijsterd loop ik de winkel uit. Ik bel Maria en vertel haar van dit absurde gesprek. Voor haar een reden om mij nog meer verontrustends te vertellen.
Maria: Er zijn corrupte agenten, mama. Ze hebben seks met ons en dan worden de aangiftes tegen Manou verscheurd. Soms blowen ze gewoon mee met de groep. Ze doen alles wat Manou zegt.
Mijn wereld wankelt en valt in stukjes op de grond, Dit kan toch niet waar zijn? Corrupte agenten, geen aangifte kunnen doen... Ik voel me alsof ik een enorme dreun op mijn hoofd heb gehad. Ik besluit een nacht te slapen over wat ik heb gehoord. Misschien verzint Maria dingen. Misschien heeft Manou haar bang gemaakt, heeft hij geprobeerd om haar laatste hoop op redding de grond in te boren. Voordat ik de kans krijg om de politie te bellen word ik zelf teruggebeld door een rechercheur van de afdeling zeden...
Dit wil ik later echt nog met iemand bespreken:
Maria: Manou is verliefd op me en ik niet op hem.
Ik adviseer haar hem dat te zeggen. Ik ben ervan overtuigd dat hij het wel zal begrijpen. Kort voor Valentijnsdag maakt ze de 'soort van verkering' uit. Manou is in alle staten. Nog net niet huilend belt hij me op. Hij wil weten wat er aan de hand is en vertelt me hoe veel verdriet het hem doet dat Maria zijn meisje niet meer wil zijn. Wat kan ik eraan doen? Het is Maria's beslissing. Manou geeft niet zo snel op. Hij grijp de dag van de liefde aan om haar een zelf geknutseld hart op een houten plankje te geven. Door het hart loopt een pijl. De houten initialen van Maria en Manou zijn aan weerskanten geplakt. Een knap staaltje figuurzagen, denk ik nog als we het cadeau met een begeleidende brief voor onze deur vinden na een middag winkelen. Nu vraag ik me af wie dit voor hem in elkaar geknutseld heeft. Maria laat me de brief lezen, achteraf misschien wel in opdracht van de schrijven ervan. Het is één grote smeekbede om alsjeblieft weer haar vriendje te mogen zijn. Maria wil dat niet en ik zeg haar dat ze eigen baas is en dat hij dit maar te accepteren heeft. Ik vind het wel sneu voor hem, maar het is niet anders.
Op een dag staat hij voor de deur. Ik ben boven de was aan het opvouwen als ik hoor dat Maria hem binnenlaat. Stiekem luister ik het gesprek af. Manou steekt een emotionele monoloog af en smeekt haar om weer bij hem terug te komen. Hij barst in tranen uit. Later begrijp ik dat dit gespeeld is. Het is de zoveelste scène in het bizarre toneelstuk waarin ik zonder het te weten meespeel. Manou heeft mij gecast in de rol van de gemene stiefmoeder uit de sprookjes waar ik zo van hou. Zichzelf als de ridder die Maria uit mijn klauwen redt. Nu het uit is, blijft hij een tijdje uit de buurt van ons huis, maar hij heeft buiten mijn medeweten nog dagelijks contact met Maria. Manou en mijn dochter belazeren me waar ik bij sta. Ik weet nu nog steeds niet of 'de verkering uitmaken' een poging van Maria was om uit Manous wereld te stappen. Doorzag ze eindelijk dat zijn rolverdeling niet helemaal klopte? Of had Manou ook in deze akte van zijn grote toneelstuk de regie stevig in handen? Ik denk het laatste. Maria had in die tijd al haast geen eigen mening meer.
Enige jaren geleden stond ik voor de ramen in een hoerenbuurt te kijken naar koopwaar. Oscar moest er voor zijn werk zijn en ik nam de gelegenheid te baat om de dames eens te bekijken. Opgeverfde meisjes die bijna allemaal doen wat hun pooier hen beveelt. Uitdrukkingsloze gezichten, weg geschilderde wanhoop, orchideeën achter glas, breekbare bloemen die ze als ze buitenkomen niet meer zullen stralen. Ik probeer oogcontact te maken maar ze kijken langs me heen, ze zien alleen nog wat ze moeten zien. Starende wijd opengesperde ogen, blauw, groen, maar vooral bruin. Het is alsof ik voor een poppenkraam sta. Het kinderliedje van weleer komt in mijn hoofd. Manou en zijn poppen, die stuurloos zijn als hij niet in de buurt is. Manou de poppenspeler, die alle touwtjes in handen heeft, of denkt te hebben. Manou die zich langere tijd achter de poppenkast kon verschuilen en die regelmatig de wereld over reist op zoek naar nieuwe koopwaar.
Ik stond laatst voor een poppenkraam, hi ha ho
Daar zag ik allemaal poppen staan, zie za zo
De poppenkoopman ging op reis,
De poppen raakten van de wijs,
Ze deden allemaal zo, ze deden allemaal zo
- Lucie Mosterd